Dat er altijd wel iets te zien is bij een wandeling langs het Scheur of Calandkanaal is geen nieuws. Maar wat we onlangs daar zagen was er toch een overeenkomst tussen het schip en de vrije trappen van voetballers, vooral de specialisten zoals Rozenburger, spelend bij OHVV, Bryan van der Laan. Aan de ene kant van de weg het schip richting de eindbestemming Brittanniëhaven, gebruikmakend van de wind, en aan de andere kant de velden van v.v. Rozenburg waar spelers probeerde een curve aan de bal te geven, zodat ze doelpunten kunnen maken en de keeper kansloos te laten bij vrije trappen. En ze gebruiken dezelfde techniek.
Magnus-effect
Of voetballers nu ook bezig zijn met het magnus-effect vertelt het verhaal niet, dat de luchtdruk, aan de ene kant is er een hogere druk dan aan de andere kant van de bal, effect heeft op waar de bal heen gaat, is wel duidelijk. De bal wordt gestuurd naar de kant waar de luchtdruk lager is. Het beste zie je dat bij tennis en vooral tafeltennis, waar een ervaren speler zoveel effect aan het balletje kan geven dat het door het verschil van luchtdruk op de bal, het alle kanten opvliegt. En als je dat ook nog kan sturen blink je uit in die sport. Of voetballers daar nu ook mee bezig zijn als bij een vrije trap of hoekschop, de bal zelf willen neerleggen en soms zelfs nog even schoonmaken? Maar terug naar het schip. Een rotor (ronddraaiende cilinder) op het schip bespaart brandstof. Een schip met twee of meer hoge cilinders aan bord, die ronddraaien, zorgen ervoor dat het schip op, of deels op, windkracht kan varen. Het schip wat we zagen in het Calandkanaal was een schip van rederij Sea-Cargo, SC Connector. Deze rederij heeft cilinders die ingeklapt kunnen worden en daardoor onder openstaande bruggen kunnen varen. Dergelijke schepen hebben een grote hoogte, en dat is gelijk het nadeel van dergelijke constructies. Er ontstaat een stuwkracht haaks op de wind, door de ronddraaiende beweging van de cilinders. Dus wind aan de zijkant van het schip (stuurboord of Bakboord) geeft het grootste rendement. Het fenomeen is zeker niet nieuw. Al in het begin van de vorige eeuw was het Anton Flettner die eerdere theorieën in praktijk bracht. In 1926 voer er een schip de Alantic over met een dergelijke constructie. Of de Flettner-rotor, de tegenwoordige naam van een dergelijke constructie, het scheepsbeeld in de toekomst zal gaan veranderen? Als we de rapportages lezen zien sommige rederijen het zeker een stap in verduurzamen van hun vloot, een groot besparingspotentieel heeft en redelijk makkelijk op bestaande schepen is in of op te bouwen. Wereldwijd zijn er +/- 20.000 schepen geschikt om met Flettner-rotoren te worden omgebouwd, wat een brandstof besparing van 20% op zou kunnen opleveren. Een cilinder die ronddraait, door minimale energie te gebruiken, en met verschil van luchtdruk aan delen van de cilinder een gigantische besparing geeft. En waarom het niet op grote schaal wordt toegepast? Er zullen ongetwijfeld ook nadelen zijn aan dergelijke systemen.
Een magnifiek schot
Toch nog even terug naar het voetbal. Het magnuseffect is niet alleen van belang voor de bevlogen aerodynamicus; het is ook allesbehalve een geheim in verschillende balsporten. Een beroemd doelpunt van Roberto Carlos, dat bekend staat als de knapste vrije trap in de geschiedenis van het voetbal, heeft zijn faam te danken aan het effect. De waanzinnige draaiing (en snelheid) die de Braziliaan aan de bal wist te geven, veranderde een gênante misser in een historische goal. Het effect zorgt er tevens voor dat een goed uitgevoerde hoekschop het leer toch in de winkelhaak kan afleveren.
Bron: Wikipedia; Sea-Cargo; Flettner Ventilatoren; Quantum Universe (natuurkunde voor iedereen).